In deze laatste dagsluiter neem ik afscheid van jullie met een kerstgedachte. En daarvoor gaan we eerst een paar jaar terug in de tijd, toen ik nog studeerde en de trein van Rotterdam naar Dordrecht nog bovenlangs reed. Ik nam die trein vaak, op weg naar mijn vriendinnetje. En vlakbij station Blaak zag ik dan dat kantoorgebouw met daarop de regel uit een gedicht van Lucebert: Alles van waarde is weerloos.
Ik vond het altijd een mooie spreuk, maar op zo’n lelijk kantoorgebouw begreep ik nou niet gelijk wat er mee bedoeld werd.
In de loop van de jaren kwam ik ‘m vaker tegen, en ergens begon de betekenis te dagen.
Dat wat je dierbaar is, is vaak ook kwetsbaar. Liefde, geluk, relaties – je kunt het niet grijpen, en als je dat wel probeert maak je het eerder stuk dan dat je het vast hebt.
De afgelopen jaren verdiepte deze spreuk zich ook in het kijken naar de wereld om mij heen. Waar ik opgroeide in de voorspoedige jaren negentig, toen de bomen nog in de hemel groeiden, zie ik nu een wereld waarin conflict, ellende en het kwaad heersen. Een vijandige wereld.
En opeens realiseerde ik me: er is geen diepere waarheid dan dit over kerst: alles van waarde is weerloos.
Jezus kwam weerloos. Zijn godheid had hij afgelegd. Hij werd het kleinst mogelijke dat er is op deze aarde: één cel, die zich begon te delen in de schoot van een tienermeisje. (Dat meisje was op haar beurt kwetsbaar: ongehuwd zwanger, er werd over haar geroddeld; ze liep een enorm risico uitgesloten te worden van haar familie.) Hij werd geboren onder moeilijke omstandigheden, ver van huis. We kennen het verhaal.
De essentie is dit: Jezus kwam in een vijandige wereld; Jezus kwam vanwege die vijandige wereld; Jezus kwam om die vijandige wereld te redden.
Orde op zaken stellen deed – en doet! – God niet buiten mensen om, maar juist binnen in mensen. Door in hen een nieuw hart, een nieuwe geest geboren te laten worden. Een veranderd leven. Die dat doorgeven, door liefde, vrede, vreugde, geduld, vriendelijkheid, goedheid, geloof, zachtmoedigheid, zelfbeheersing.
Als er iets is dat advent en kerst mij leert dan is het dat weerloosheid de enige weg tot redding is.
alles van waarde is weerloos.
Dat moeten we telkens blijven zeggen. Dat moeten we telkens opnieuw uitvinden. Dat moeten we telkens opnieuw vertalen. Dat moeten we telkens opnieuw laten zien.
Denk daar maar eens over na, vanavond en de komende dagen.
Ik wens jullie voor straks een mooie kerst, en voor nu: een goede nacht.
Als er iets is dat advent en kerst mij leert dan is het dat weerloosheid de enige weg tot redding is.
(Deze column sprak ik in op vrijdag 15 december voor Radio 5.)