Morgen ga ik naar de Passion. Na een aantal jaren voor de tv te hebben gekeken wil ik het nu wel eens van dichtbij meemaken. Ik ga met gemengde gevoelens. Niet omdat ik bang ben voor een terreuraanslag. Wel omdat het wringt, en een beetje meer dan dat.

De beelden van een in elkaar gestorte vertrekhal van Zaventem staan nog op m’n netvlies. De bommen hebben hun werk gedaan: rokende puinhopen, chaos, een stem die onafgebroken gilt. De ontreddering dwars door de tv mijn huiskamer in.

Lijden, dood, verderf – het is lelijk, afzichtelijk, je wilt het niet zien en niet horen.

Vanavond lazen we met een bont gezelschap vrienden alvast een beetje vooruit in de bijbel: het oorspronkelijke verhaal van de Passion, het lijden en sterven van Jezus. Exact drie jaar geleden stond ik op de plek waar hij werd opgehangen en begraven. De gids vertelde wat over die plek, een stukje buiten de oude stad van Jeruzalem. Een heuvel aan een kruispunt van handelsroutes, druk bezocht. De bewuste kruisiging vond daar plaats omdat er veel mensen waren. Een executie op een openbare plaats – waar kennen we dat van.

Google eens op kruisiging Jezus en je krijgt een stortvloed aan plaatjes. Eén of drie kruisen, bovenop een heuvel; scherp afgetekend tegen de gloed van een ondergaande zon. Liefst oranje-geel, met silhouetten, als een trots symbool van de overwinning op de dood.

De werkelijkheid was een beetje anders. Geen kruisen op de heuvel maar beneden, dicht op de weg en onvermijdelijk voor de voorbijgangers. Een stoffige middenoosterse weg, met ezels, karren, schreeuwende koopmannen, afval, stank, bedelaars, zakkenrollers. Een plek waar je op je hoede bent. Dat kruis van Jezus was een simpele paal met dwarslat. Geen metershoog bouwwerk met een trapje, maar eentje waar de voeten net een paar centimeter van de grond af staken. Zo dichtbij dat Jezus met zijn moeder en een vriend kon praten – en heel sterk zal zijn stem niet meer geweest zijn.

Ik stel me zo voor dat er niet veel mensen bleven staan. Dat ze hun hoofd wegdraaiden en zich zo snel mogelijk uit de voeten maakten zodra ze zagen wat er zich afspeelde.

Lijden, dood, verderf – het is lelijk, afzichtelijk, je wilt het niet zien en niet horen.

***

En dan morgen de hervertelling van dat lijden en sterven op het Eemplein in Amersfoort. Een muzikaal spektakel, een lichtshow, een uitgekiende regie. Een glamour-uitvoering van misschien wel het meest onglorieuze moment uit de wereldgeschiedenis.

Kan dat? Ja, dat kan. Profaner dan de werkelijke kruisiging kan het niet worden. Dit is de paradox: je kunt de vernedering van Jezus niet heilig maken. Niet door het verhaal kleiner te maken, noch door het op te hemelen.

En bovendien: het echte lijden van Jezus was niet zijn fysieke pijn. Het lijden van Jezus bestaat uit de ultieme ontkenning van wie hij is. En ondanks alles word ik door de muziek, het licht en de regie van die glamourshow heen meegesleept in dat verhaal. Jezus – God zelf -, onbegrepen en verworpen door de mensen, de dood ingerommeld maar niet verslagen. Een verhaal dat alle tijden en culturen overstijgt – en daardoor in alle tijden en in alle culturen herverteld moet worden. Maar als u mij morgen toevallig op tv mijn hoofd ziet wegdraaien, dan weet u waarom.